Inhoud van het laatste nummer, nr.2-2025
Poezie
Voorpret
Dit is de tijd vóór de startblokken.
Als atleten,
trappelend van ongeduld,
zo wachten de Levenskrachten zelf,
tot een duimbreed onder de grond.
Jeugdig vuur wil kleur bekennen!
Buiten,
ligt alles plat en in bruine tinten.
Oud gras is bleek en plat.
Nog nahijgend van de laatste sneeuwlast.
Traag nu,
spant de Lentefee de boogpees.
Wijd als de horizon.
En deze Ostara is de baas.
Zij beheert de getijden en wacht op een heilig moment.
Wij, op de tribunes, lopen rood aan.
Straks,
vormen alle bloemen de danszaal voor het bruidspaar;
Vader Hemel, Moeder Aarde.
En alle wolken buigen.
Tekst: Wiel Hupperets, Maastricht.
Foto: Piet Schuttelaar
Es de aert kos kalle
Oude versterkingen (9) in Heer en Heugem
Hary van Aken, Klimmen
In het gebied ten zuidoosten van Maastricht vinden we, in tegenstelling tot in Amby, weinig kastelen.
Amby en bijvoorbeeld ook Voerendaal telden vele kastelen omdat de daar stromende beken bij uitstek geschikt waren voor de aanleg van waterburchten. Het dorp Heer vormde een onderdeel van het Maastrichtse Servaaskapittel dat geen andere heren in haar gebied duldde.
De dorpen Amby en Voerendaal vielen onder het Land van Valkenburg dat op haar beurt behoorde tot het hertogdom Brabant met de ver gelegen hoofdstad Brussel. Die hertog was blij met kasteelheren die hem flinke belastingsommen deden toekomen.
Het dal ten zuidoosten van Maastricht behoorde ook nog tot het drassige overstromingsgebied van de Maas dat minder geschikt was voor landbouw en bewoning. De hoger gelegen Rijksweg was wel bewoond en ten oosten daarvan was ook landbouw mogelijk. De meeste kastelen haalden hun inkomsten uit verpachting van landbouwgronden. Kerken en kapittels leefden van verpachting, tienden en giften.
Hazelworm met volledige staart (Sint-Pietersberg)
Reptielen
De Hazelworm (Anguis fragilis)
Herman Langen, Eygelshoven
Geen slang. Geen worm. Wat dan wel? Een hagedis zonder poten!
Wij noemen hem (of haar?)Hazelworm! Worm, dat lijkt mij duidelijk.
Maar “Hazelworm”? Bij Wikipedia lees ik dat “Hazel” waarschijnlijk verwijst naar de “hazelnootkleur” van het dier. Of het waar is?
In het boek: “Herpetofauna van Limburg. Verspreiding en ecologie van amfibieën en reptielen in de periode 1980-2008”, las ik dat de kleur van volwassen dieren varieert tussen lichtgrijs en donkerbruin.
Wilde flora – een belicht Dingetje
De Zonnebloem komt uit Amerika
Jan van Dingen, Liempde
Het kweken van planten ontwikkelde zich vele eeuwen geleden in Amerika niet wezenlijk anders dan bij ons. Er was wel een groot verschil in het startmateriaal en in de startmomenten. Net als in West-Europa is die ontwikkeling begonnen met lokale planten, die in de buurt voortkwamen, maar die waren in een deel van Amerika natuurlijk anders dan die in Noord-Afrika of in de Kaukasus. En ook heel anders dan bijvoorbeeld in India, China of Australië.
Wilde Flora
Mossen (2)
Paul Spreuwenberg, Schaesberg
Van de drie mossenstammen omvat die van de bladmossen het hoogst aantal soorten. Bladmossen zijn zo genoemd omdat de vruchtbare mosplantjes bestaan uit een al dan niet vertakte steel die is bezet
met vaak in rijen geplaatste blaadjes, die meestal korter zijn dan 5 mm.
Reptielen
De Levendbarende hagedis (Zootoca vivipara)
Herman Langen, Eygelshoven
Wandelend door onze natuur kom ik vaker zaken tegen waar ik echt blij van word. Soms is het
een mooie zeldzame vlinder, een zeldzame bloem, een prachtige kever, of een andere bijzondere
waarneming. Een aantal keren had ik het geluk een bijzondere hagedis te mogen ontdekken: de
Levendbarende hagedis. En gelukkig heb ik tijdens mijn struintochten door het Limburgse land bijna
altijd mijn camera bij de hand.
Voetspoor 352
Wandeling door het voormalige mijnbouwgebied
van Eschweiler
Harry Boelen, Maastricht
Deze ca. 15 kilometer lange wandeling, die in te korten is tot een wandeling van ca. 8 kilometer, gaat door
het voormalige mijnbouwgebied van het Duitse Eschweiler en gaat voor een groot deel door het
Eschweiler Stadtwald, langs de restanten van de vroegere mijnbouw. Een aantal informatieborden
onderweg vertelt u meer over de steenkoolwinning. Regelmatig kunt u tijdens deze wandeling genieten
van weidse uitzichten. We passeren vele rustbanken en opvallend veel baasjes die hun viervoeter uitlaten.
Korte Tour 232
Panoramawandeling vanaf de Gulperberg
Harry Boelen, Maastricht
Deze ca. 9 kilometer lange wandeling, die in te korten is tot een wandeling van ca. 5 kilometer, wordt
gekenmerkt door veel verrassende uitzichten en de afwisseling van bospaden en weidepaadjes. De route
voert door een heuvelachtig landschap. Na een natte periode kan het plaatselijk modderig zijn. We starten
de wandeling vanaf de parkeerplaats van Vakantiepark EuroParcs Gulperberg, Berghem 1, 6271 NP Gulpen.
De buurtschap Bissen
Natuurgebieden in onze omgeving (97)
De dalen van Rote en Weiße Wehebach in het Hürtgenwald
Olaf Op den Kamp, Morsbach
Het Hürtgenwald is met name bekend geworden door de zware gevechten tijdens de beruchte Slag
om het Hürtgenwald waarbij tienduizenden slachtoffers vielen. Het door smalle V-vormige dalen
doorsneden bosgebied is echter ook een uitgestrekt natuurgebied met een bijzondere flora en
fauna. In deze bijdrage worden de dalen van de Rote en de Weiße Wehebach tot aan het stuwmeer
Wehebachtalsperre inclusief hun zijbeken besproken.
Oehoe
Fietstour met Willy (8)
Op zoek naar de Oehoe (Bubo bubo)
Willy de Koning-Bovenhoff, Sittard
Elk voorjaar maak ik een paar keer een fietstocht naar Maaseik, in de hoop daar op de historische wal
naast het Ursulinenklooster, de Oehoe aan te treffen. Daar broedt elk jaar een koppel van deze grootste
uilensoort. Het is een mooie dag, half april, ik stap op mijn E-bike en rij richting België.
Vrije vogels
Buizerd (Buteo buteo)
Piet Schuttelaar, Stein
De Buizerd die een vleugelspanwijdte van 1.30 meter heeft, kan in het verenpak een grote variatie aan kleur hebben, van bijna wit tot zwartbruin, vooral op borst en buik.
Het is een uitstekende zweefvlieger, die zich op thermiek kan laten meedrijven.
Zonder veel vleugelslagen kan hij een tijdlang rondjes cirkelen op een gemiddelde hoogte van zo’n 40 meter Dit kost relatief weinig energie, terwijl hij een goed
overzicht over zijn jachtgebied houdt.
Insecten
De Familie koolschildwantsen (Eurydema) in onze streek
Lex Vlieks, Munstergeleen
Kenmerkend voor wantsen zijn de voorvleugels, die deels verhard en deels vliezig zijn. Het achterstedeel van de vliezige voorvleugel heet het membraan.
Het schildje (scutellum) op de rug is driehoekig van vorm. Ze hebben een steek-/zuigsnuit. In Nederland komen 37 families voor met 673 soorten.
Hiervan zijn drie soorten koolschildwantsen, maar ze zijn soms maar weinig in aantal.
Vrije vogels
Gele kwikstaart (Motacilla flflava)
Rens Pepels, Berg aan de Maas
In de Lage Landen komen drie soorten Kwikstaarten voor, de Gele kwikstaart (Motacilla flava). de Grote gele kwikstaart (Motacilla cinerea) en de Witte kwikstaart (Motacilla alba). Ze doen hun naam eer aan, omdat ze continu met hun staart op en neer wippen.
Insecten
De Stadsreus (Volucella zonaria)
Piet Schuttelaar, Stein
De uiterlijke kenmerken van een insect zijn: kop, romp met 6 poten en een achterlijf. Zo is een vlieg een insect, maar een spin niet, want een spin heeft 8 poten.
Er zijn wereldwijd inmiddels ongeveer 120.000 soorten vliegen beschreven.
De zweefvliegen vormen weer een familie van de Tweevleugeligen.
De Stadsreus is zo’n zweefvlieg
Vrije vogels
Voorjaarsklassieker: de Blauwborst (Luscinia svecica)
Bert Verton, Scheulder
Iedereen kent wel de Roodborst (Erithacus rubecula). Minder bekend is echter de Blauwborst, een zangvogel die voornamelijk te vinden is in waterrijke omgevingen. Vroeger was de Blauwborst in Nederland vrij zeldzaam, maar de laatste decennia zijn de aantallen behoorlijk toegenomen.
Dat gebeurde vooral in het noorden en westen van het land. In Limburg is die toename minder.
Wilde flora
Vroege bloeier: de Aardbeiganzerik (Potentilla sterilis)
Piet Schuttelaar, Stein
Geen enkele bloem is onbeduidend, ook al heeft ze haar kleur verloren, is ze uitgebloeid, of kruipt ze bescheiden ontluikend door een deken van bruine bladeren uit haar schulp.
Wilde flora
Mispel, uit Romeins hout gesneden. (1)
Pierre Grooten, Ransdaal en Sjeng Jehae, Vijlen
Onze inheemse Mispel (Mespilus germanica) is niet op eigen gelegenheid hier naar toe gekomen. Rond de 1e eeuw voor Chr. voerden Romeinse legers haar als fruitsoort in, in de veroverde gebieden zoals Frankrijk, België en Nederlands-Limburg.
